De Schuddebeurze is een duingebied tussen Lombardsijde en de Vaart Plassendale-Nieuwpoort. Het is één van de weinige gebieden met oude kalkarme duinen waardoor we hier heel wat bijzondere planten zoals gaspeldoorn, wegdistel en onderaardse klaver aantreffen.
Beschrijving van het gebied
Om de bijzondere waarde van het gebied Schuddebeurze te schetsen, moeten we teruggaan naar het ontstaan van deze binnenduinen, ca. 1000 jaar geleden. Op dat moment werden aan weerszijden langs de IJzermonding duinen opgeworpen. Deze werden later nooit meer overstroomd of afgebroken. Ze zijn ouder dan de zeereepduinen, die de jonge duinen genoemd worden. Naast de Schuddebeurze, worden in Vlaanderen enkel nog de Cabourduinen te Adinkerke en D’Heye te Klemskerke tot deze subrecente duinen gerekend.
Van nature zijn jonge duinen kalkrijk omwille van de schelpresten. Na verloop van tijd loogt kalk echter uit onder invloed van neerslag. Dit zorgt voor heel specifieke, zure omstandigheden in de fossiele duinen. Aan de kust zijn zure zandgronden heel uitzonderlijk en dat zorgt voor een specifieke fauna en flora die daaraan is gebonden. Zo kunnen deze zure omstandigheden zelfs aanleiding geven tot heidevegetaties. Momenteel zijn deze waarden echter teruggedrongen tot enkele relicten: er komen bv. nog slechts een handvol heideplanten voor en de duingraslanden bevatten te weinig typische soorten. Dit is toe te schrijven aan voormalige bemesting.
Het duingebied de Schuddebeurze grenst in het zuiden aan de polders. Duin-polderovergangen zijn
heel bijzonder omwille van de gradiënt in eigenschappen zoals zuurtegraad en bodemtextuur (zandklei). Dit zorgt voor een grote variatie aan natuurwaarden op korte afstand. Momenteel is deze duinpolderovergang volledig in intensief landbouwgebruik.
In de duinen ontspringt een zoetwaterbeek, de Schuddebeurzebeek. Deze watert het gebied af.
De Schuddebeurze lag tijdens WO I pal in de frontzone en had erg te lijden onder intense beschietingen die het gebied herschiepen in een kraterlandschap.
Op het einde van de Tweede Wereldoorlog werden aanzienlijke verdedigingswerken en enorme bunkers aangebracht. De bunkersite is beschermd. Een wandelpad voert tussen de bunkersite door.
De Schuddebeurzeweg waarlangs dit natuurgebied zich situeert, is de oudst vermelde landweg uit het gebied (al in 1244), de Burgweg. Deze verbond Brugge onder meer met Leffinge en Westende.
Na de tweede wereldoorlog werd zand relatief kleinschalig ontgonnen in de Schuddebeurze; veel van de ontginningsputten zijn nu opgevuld met allerhande afval (huisvuil, bouwpuin, enz.). De restanten van deze activiteiten zijn nog steeds zichtbaar in het landschap.
Dieren en planten
In de oude veedrinkpoelen huist de zeldzame kamsalamander. Door de aanwezigheid van zure kopjesduinen komt er hier en daar droge heide (vrij zeldzaam) voor. Je treft er ook nog mooie kruipwilg-en gaspeldoornstruwelen aan.
Volgende zeldzame planten vind je hier nog: biezeknoppen, struikhei, hondsviooltje, vogelpootje, klein tasjeskruid, muizenoor.
De droge, begraasde duingraslanden herbergen populaties van tal van Rode-lijstsoorten van ongewervelden.
Natuurbeheer
Omwille van het voorkomen van (relicten van) de vegetatietypes zuur duingrasland en duingrasland
met struikhei, is de Schuddebeurze aangewezen als habitatrichtlijngebied en dus een onderdeel van het Natura 2000-netwerk. De bijzondere natuurwaarden van de Schuddebeurze worden ook beschermd als Vlaams Ecologisch Netwerk of het VEN (Grote Eenheid Natuur ‘De Middenkust’). Het gebied is bovendien grotendeels aangeduid als natuurgebied op het gewestplan.
Sinds de jaren ‘90 is een deel van dit gebied in beheer van Natuurpunt. Sinds 1997 is dit een
erkend natuurreservaat. Ondertussen beheert onze vereniging ca. 36 ha.
Toegankelijkheid
Vrij toegankelijk op de paden. Je kan ongeveer 2,5 km wandelen in en rond het natuurgebied. Natuurpunt organiseert regelmatig wandelingen met gids waarbij je tussen de bunkers en loopgraven kan lopen! De gidsbeurten vertrekken meestal aan de kruising van de Schuddebeurzeweg met de Bamburgstraat.
Het gebied ligt nabij fietsknooppunt 12 Kust. De Milieuroute (34 kilometer), een uitgave van Toerisme Middelkerke, komt langs de Schuddebeurze. De brochure bevat een plannetje en commentaar in drie talen: Nederlands, Frans en Duits. Prijs 1,25 euro. Te verkrijgen bij Toerisme Middelkerke, Joseph Casselaan 4, Middelkerke (059-30 03 68) en Toerisme Westende, Henri Jasparlaan 173, Westende (059-30 06 40); toerisme@middelkerke.be, www.middelkerke.be.